Додека експертите од ЕУ и САД даваа насоки „Како Балканот да се одбрани од руската пропаганда?“, во 2018 година Македонија беше мета не само на засилено руско пропагандно влијание, туку и на руско политичко влијание преку поддршка на македонскиот клон на „Единствена Русија“ (види анализа). Руското влијание, кое беше забележително и во политичката криза од 2015-2017, особено се засили пред „референдумот за името“, како значаен дел од мрежата на „офлајн“ и „онлајн“ кампањи, кои преку ширење дезинформации, заплашувања и теории на заговори, се обидуваа да ги делегитимираат Договорот од Преспа и власта, да ја намалат излезноста на референдумот и да го попречат зачленувањето на Македонија во НАТО

Пишува: Жарко Трајаноски, медиумски аналитичар

Договорот од Преспа: Руски дезинформации, теории на заговор и заплашувања

И пред и по објавувањето на текстот од Договорот од Преспа, тoj беше мета на многубројни дезинформации „испукани“ од проруски пропагандисти и „експерти“. На пример, имаше и такви коишто небулозно тврдеа дека со договорот „Македонија зборот се брише“ или дека „англиската верзија на предложеното име (Republic of North Macedonia) не значи Република Северна Македонија, туку Република на северот од Македонија.“

Рускиот пропагандист, Ендрју Корибко, бомбастично „анализираше“ дека спогодбата за името не е ништо повеќе од закана за претворање на Република Македонија во „постмодерен протекторат на Грција“ и сееше страв кај националистите за „драматичното уривање на зградите и соборување на спомениците“ што биле „на премиерот Груевски од Скопје 2014“. Колумнистката Кица Колбе, во својата анализа „„Руската врска“ на бојкотирачите во Македонија“ укажа дека во написот на Корибко „со бомбастични поими се сугерира страв кај Македонците од нивното исчезнување“, но и дека „бомбастичните тези на Корибко се среќаваат и кај некои од тие македонски интелектуалци, кои неколкупати се појавија како потписници на петиции и писма во јавноста против промената на името и против Договорот“.

Наспроти официјалните изјави на Москва дека Русија нема да се меша во грчко-македонскиот спор, руските пропагандисти (кои во почетокот на 2018 не исклучуваа „граѓанска војна“ во случај на договор) сега најавуваа дестабилизација и улични битки во Скопје и Атина. Веднаш по потпишувањето на Договорот од Преспа, кога во Скопје се случуваа насилни протести од проруски групации, Царград ТВ констатираше дека „Грција и Македонија станаа непријатели поради ЕУ и НАТО“ и дека Ципрас и Заев го запалиле „бурето барут“ на Европа (Балканот).

Страв од исчезнување на Македонија сееше и геополитичарот Леонид Савин (колегата на Александр Дугин во пропагандната мисија во Македонија и обучувач на „Единствена Македонија“), кој и претходно најавуваше уништување на Македонија со вклучување во НАТО. По Договорот од Преспа, Савин заговараше „повторување на косовското сценарио во Македонија“, поделба на Македонија од страна на НАТО, Бугарија, Грција, и Албанија и елиминација на Македонија како субјект на меѓународното право.

Ваквите руски застрашувачки наративи подготвија терен за демонизација на „Договорот од Преспа“ и неговите поддржувачи, па оттаму воопшто не зачудува што тезите дека договорот ја отворил „Пандорината кутија“ на злото, беа истовремено застапувани од страна на Мицкоски, претседателот Иванов, противници во Грција, и руски пропагандисти како Корибко.

Дипломатскиот конфликт за руското вмешување во Грција и Македонија

Откако претседателот Иванов не го ратификуваше договорот изгласан од Собранието на 20 јуни 2018 година, руската пропаганда го глорификуваше „непоколебливиот“ Иванов како карпа и истакнуваше дека само преку неговиот труп Македонија ќе влезела во ЕУ и НАТО со Договорот од Преспа (иако претходно Иванов двапати се поколеба и ја повлече амнестијата во 2016 г. откако поттикна „шарена револуција“).

Додека официјален Кремљ тврдеше дека приклучувањето на Македонија во НАТО е суверено право на земјата, олигархиската пропаганда блиска до Кремљ истакнуваше дека „Македонија ќе влезе во НАТО со фалсификуван пасош“. Притоа, Кремљ го користеше случајот на Македонија за повторно да укаже дека се противи на „приближавањато на НАТО“, иако повеќето земји од петтото проширување на НАТО, кои станаа членки во 2004, се географски многу поблиски до Русија отколку Македонија.

Во почетокот на јули 2018, во периодот на политичко „загревање“ за најавениот референдум за името, почнаа да се појавуваат различни интернет-страници и групи со слоганот „Бојкотирам“, кои повикуваа на „Бојкот на референдум за самоуништување на МАКЕДОНИЈА”, бојкот на „историското предавство“ и „фингиран референдум“. Во ТВ-медиумите, на проруските портали и на социјалните мрежи се ширеа дезинформации за планови за изградба на кампови за бегалци и мигранти, што беше демантирано од премиерот и министерката за одбрана (Никој досега ниту во ЕУ, ниту во НАТО не побарал кампови за бегалци).

Во истиот период, проруската партија „Единствена Македонија“ го обвини лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, дека постојано барал апсење на Јанко Бачев поради качување на полициско возило и веење на руското знаме на собирот пред Собранието на 17 јуни 2018. Дури и по објавата дека „НАТО ја кани Македонија да ѝ се придружи на Западната алијанса“, Бачев продолжи да ја повторува својата политичка мантра дека Македонија „ниту ќе стане членка на НАТО ниту ќе го промени името“, поттикнувајќи страв дека владата се обидувала „да избрише се што е македонско“.

Откако Грција протера тројца руски дипломати што „работеле“ против договорот со Македонија, изби меѓународен скандал, кој имплицираше руска вмешаност во насилните протести не само во Грција, туку и во Македонија. Некои  аналитичари укажаа дека „Грчкото треснување врата на руските обиди да се влијае врз договорот меѓу Македонија и Грција… предизвика вистински шок во Москва“, а одговорот од Москва „ги шокира дури и традиционално русофилски настроените Грци“. По неколку дена, врз основа на изјава на Заев, рускиот милијардер близок на Путин, Савиди, беше медиумски посочен дека финансирал „македонски политичари и националистички организации“, што беше демантирано од Савиди. По обвиненијата дека руски бизнисмен стои зад насилните протести во Македонија (подоцна зајакнати и од „Њујорк тајмс“), „Новопројавената про-Кремлин партија именувана Единствена Македонија“ веднаш побара Заев да се извини, а потоа и го обвини за русофобија.

Руските пропагандисти огорчено ја обвинуваа Грција за „елинска нељубов“ – дека испровоцирала дипломатски конфликт и била против Русија. Империјалистичката „Царград ТВ“ истакнуваше мислење на експерт дека „на Москва не ѝ е грижа како ќе се нарекува Македонија во иднина“, кој историски дезинформира дека Македонците и Грците како православни народи од турското владеење ги спасилa Русија!? „Царград ТВ“ ги обвини и Американците дека заиграле на „руска карта“ во Македонија, а пренесе и „контрастав“ на еден навивач на „Вардар“, кој ја нарече „целосна глупост“ информацијата дека навивачите добиле илјадници евра за насилните протести по потпишувањето на Договорот од Преспа.

Скандалот со протерувањето на грчките дипломати не ги намали политичките амбиции на проруската „Единствена Македонија“. На 21 јули 2018 г. нејзиниот лидер Бачев најави дека ќе формира влада и се закани дека ќе конфискува имот, а една седмица подоцна Единствена Македонија порача дека „Македонците никогаш нема да се согласат антимакедонските организации НАТО и ЕУ да нѐ избришат од светската мапа на нации“.

Подготовка на прорускиот камп „Македонија бојкотира“

Покрај анонимните твитерџии и фејсбук-страници, за бојкот на референдумот отворено агитираа и проруски настроени интелектуалци, како професорката на мировни студии на УКИМ и колумнистка на „Руска реч”, Билјана Ванковска, која за референдумот во 2004 година тврдеше дека „Власта треба да обезбеди услови за мирно спроведување на референдумот и да ги повика граѓаните да излезат на гласање за да го слушне нивниот глас”. Наспроти поранешните демократски погледи за референдумот како облик на демократско изјаснување, Ванковска во јули 2018 година отворено заговараше бојкот со неизлегување. И нејзината колешка Силјановска, која во 2004 тврдеше дека „Референдумот е демократско оружје” и дека тогашниот повик на власта граѓаните да се воздржат од гласање на претстојниот референдум е „парадокс на македонската демократија”, во јули 2018 тврдеше дека неизлегувањето на референдум е личен став.

Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, кој на 13 јуни 2018 г. најави дека на референдум ќе гласа против, во почетокот на јули тврдеше дека неговата партија сè уште нема став. ВМРО-ДПМНЕ со години пропагираше референдум за името и програмски се обврзуваше дека:

Нема да дозволи кое било решение за спорот што го наметна Грција да биде прифатено од страна на политичари поединци, влада или собрание, без претходно за тоа да се изјаснат македонските граѓани на референдум, а при тоа мнозинството од граѓаните кои ќе излезат на референдумот да се согласни со можното решение (Програма 2014, стр. 253).

Меѓутоа, ваквиот прореферендумски став очигледно не беше прифатлив за пропутиновските партии од коалицијата на ВМРО-ДПМНЕ, кои отворено агитираа за бојкот на референдумот. На пример, партијата ГРОМ – чиј лидер при посетата на Москва и Путиновата „Единствена Русија” ја истакна „поддршката околу борбата за зачувување на името“ – најави бојкот укажувајќи дека „Референдумското прашање не заслужува одговор”. И претседателот на Демократската партија на Србите во Македонија, Иван Стоиљковиќ (потписник на „иницијативата за формирање простор на суверени неутрални држави со учество на Србија, Црна Гора, Македонија и Босна и Херцеговина”), изјави дека немале намера да бидат „кумови” и дека ќе го бојкотирале референдумот.

Откако на 30 јули 2018 година Собранието донесе одлука за распишување консултативен референдум, над 30 проруски партии и здруженија потпишаа Меморандум за стратешка соработка за „Неизлегување и бојкот на референдумот, кој е геноциден проект врз македонскиот народ”, согласувајќи се да водат јавна пропаганда под слоганот „МАКЕДОНИЈА – БОЈКОТИРА”. Пред почетокот на кампањата, „кризниот штаб” тврдеше дека над 60 организации се дел од кампот „Македонија бојкотира”, предводен од проруски политичар, а во текот на кампањата таа бројка порасна на преку 70 организации.

Кампањата „Македонија бојкотира” – Русија дезинформира

Рускиот амбасадор во Македонија во почетокот на август 2018 г. доби новинарско прашање колку руски бизнисмени и дипломати се инволвирани во внатрешните протести против НАТО. Шчербак негираше какво било вмешување од страна на Русија, која, според него, била последната земја што може да се обвини за мешање во внатрешните работи на Македонија. Непосредно пред да биде заменет, од Шчербак беше побаран коментар и за обвинувањето дека „Русија прави сѐ за да не дозволи решавање на спорот за името“, кое тој го оцени како:

Пумпање на русофопската хистерија, заплашување на луѓето со „руската закана“.

Меѓутоа, додека Шчербак негираше, во август 2018 г. кампот „Македонија бојкотира“ работеше со полна пареа, предводен од лидерот на „Единствена Македонија“,  која се залагаше за членство во ЕЕЗ под руското знаме ширум Македонија.

Иако Бачев јавно тврдеше дека привремено ги ставил овие стратешки цели настрана, аналитичарите го опишуваа кампот „Македонија бојкотира“ како „новите руски надежи“.

На што спадна Русија? Главна нејзина надеж во Македонија да биде маргиналецот Јанко Бачев и неговата „Единствена Македонија“ – коментираше аналитичарот Мирче Адамчевски, кој укажа дека „токму Бачев и 28-те организации на маргиналци, очајници и мешетари се најдоа во извештаи на руски агенции“ кои „ги претставуваат како невидена сила“.

Навистина, руската државна агенција РИА му даде централно место на рускиот знаменосец Бачев и во написот „Македонската опозиција претскажа неуспех на референдумот“, притоа дезинформирајќи дека и најголемата опозициска партија, ВМРО-ДПМНЕ го потпишала меморандумот за соработка и формирање  изборен штаб за бојкот на референдумот. При разобличувањето на таквата дезинформација, Полиграф цитираше неименуван извор од партиското водство на ВМРО-ДПМНЕ кој тврдеше дека околу една третина од партиското членство ќе го бојкотираат референдумот и дека таквиот тивок бојкот бил организиран од проруските партиски струи и од „надворешни групи и сили платени од Русите“.

Референдумската антикампања, руското влијание и наплив од дезинформации

Две седмици пред референдумот високи претставници на САД ја обвинија Русија за обид за влијание врз референдумот, не само со трансфер на пари, туку и со спроведување кампањи за пошироко влијание. И други аналитичари констатираа руско мешање во Македoнија пред референдумот. Некои подоцнежни анализи, кои мапираа дезинформации во Западниот Балкан, констатираа дека „дезинформациите беа критични за подривањето на учеството во референдумот за промена на името“. Дезинформирачките кампањи беа главно фокусирани врз прашањата за идентитетот и името, и кај дел од нив беше забележливо експлицитно руско влијание. Тоа беше несомнено во кампањата предводена од лидерот на „Единствена Македонија“, кој мобилизира на „света борба“ за „опстанок на цел еден народ“ и обвинуваше дека се води скапа „антимакедонска кампања“ за „уништување на македонскиот народ“. Меѓутоа, други подоцнежни анализи посочуваа дека неколку испреплетени кампањи ја подриваа поддршката за референдумот за промена на името, укажувајќи на „комплексна мрежа на актери исплетена во повеќе земји“, од кои дел е и „пропагандната машинерија на Орбан“ составена од десничарски медиуми на Балканот. На пример, проширената дезинформација дека Заев ги продаде Македонците за 30 милијарди евра, беше првично објавена во словенечки медиум во унгарска сопственост, а потоа фабрикуваната вест беше ширена и преповторувана во македонски медиуми со унгарска сопственост, чија уредувачка политика е блиска до ВМРО-ДПМНЕ.

Истражувачи укажуваа дека силната кампања за бојкот на референдумот од најразлични политички и неполитички фактори била спроведувана и „офлајн“ и „онлајн“. Укажуваа и дека онлајн-кампањата за намалувањето на излезноста и делегитимација на консултативниот референдум била координирана, со учество на автоматизирани профили (ботови). Фабрикации и дезинформации извираa во голема мерка и од организации во македонската дијаспора. Дел од нив, кои во јуни 2018 г. водеа своја самостојна кампања за крај на преговорите за името, почнаа во август нова кампања со слоганите „Бојкотирам“ и „Бојкотирам, значи не гласам“, а, според извесни наводи, и финансиски ја поддржале кампањата #Бојкотирам.

Истражувачи нагласуваа дека за време на референдумската кампања ботовите и автоматите одиграле клучна улога во промовирањето на антизападните наративи, но и дека антизападната, антиреферендумска и анти-НАТО реторика не била користена само од проруски настроени групации. Влијанието на таквата реторика во голема мера се должи и на користењето на медиумската „онлајн“ инфраструктура наследена од пропагандната машинерија на владата на Груевски. На пример, демантираните дезинформации на тема Криволак и „осиромашен ураниум“, извираа и од проруски гласноговорници и од Светскиот македонски конгрес, но беа дисеминирани на социјалните мрежи од уредник на руската новинска агенција „Спутник“ во САД, кој бараше „Народот, Иванов и ДПМНЕ да Излезе од Собрание!“ и беше гласноговорник за бојкот на референдумот. Истите дезинформации беа преземени и зајакнати од портали блиски со Груевски и ВМРО-ДПМНЕ, кои во текот на кампањата ја фаворизираа опцијата #Бојкотирам.

За време на референдумската кампања беше јасно дека „унгарските“ медиуми во Македонија повикуваа на бојкот, ги зајакнуваа проруските наративи и ширеа дезинформации. Од бројните дезинформации може да ги издвоиме веста за бришење на македонскиот јазик од страна на Google, веста дека Уставниот суд ќе го поништува референдумот, преобјавената лажна вест за Бан Ки-Мун, користењето  лажна анкета, сензационалистички и шокирачки наслови и лажни обвинувања и клевети.

И кај отворено „проруските“ портали беше забележително користењето дезинформации и други манипулативни стратегии за време на референдумската кампања: на пример, веста за забрана за македонски песни во МРТ, веста дека Трамп му го Предаде Балканот на Путин! Трамп Нема да го Прошири НАТО со Македонија Туку ќе го Урне! или дека НАТО е минато и Грција Никогаш Нема да го Ратификува Договорот Ципрас-Заев. Истиот проруски портал потпалуваше меѓуетнички тензии и неоправдано сееше страв за „незаконски украден референдум“ и „граѓанска војна“. Притоа, ги величаше антизападната кампања на „Бојкотирам“ и народниот „претседател Иванов,“ кој бојкотира, и го промовираше бојкотирањето како антифашистички чин. Истовремено, го криминализираше гласањето на референдумот како „велепредавство“ и со Гебелсовски манири ги оцрнуваше „омразената од Германците“ Меркел и „Фашистот Сорос“ како поддржувачи на референдумот.

Врските на кампањата „#Бојкотирам“ со ВМРО-ДПМНЕ

По референдумот, истражувачки новинари се обидоа да лоцираат дел од лицата што стојат зад „онлајн“ кампањата „Бојкотирам“ и да го проценат влијанието на нивните „бот“ активности на „Твитер“. Еден од активистите во кампањата „Бојкотирам“ во ТВ-интервју укажа на поврзаноста на „Бојкотирам“ со контроверзен разузнавач и советник за безбедност на претседателот Иванов. Беше укажано и дека „Бојкотирам“ убедува со „позајмени“ видеа од ВМРО-ДПМНЕ.

Иако таборот #Бојкотирам беше многу хетерогена група, дел од нив беа многу блиски со водството на ВМРО-ДПМНЕ. На пример, поранешниот пратеник и актуелен претседател на патриотскиот институт на ВМРО-ДПМНЕ Александар Пандов, го повика лидерот на ВМРО-ДПМНЕ да води кампања за неизлегување на референдумот, а и самиот отворено повикуваше на бојкот на референдумот. Исто така, претседателката на Комисијата за политички систем на ВМРО-ДПМНЕ, Тања Каракамишева, која седеше до Мицкоски на лидерската средба за референдумот, јавно се залагаше за „неуспешен референдум“ и беше јавно перципирана како гласноговорничка на бојкот на референдумот за „самоукинување“. На денот на референдумот Каракамишева агитираше „НЕ ГЛАСАМ и не одговарам на геноцидно прашање“, а подоцна јавно се залагаше за влез во Евроазиската унија, затоа што „тоа е иднината на светот“. И поранешниот министер, пратеник од ВМРО-ДПМНЕ, Антонио Милошоски, преку обраќање на својот профил на „Фејсбук“, апелираше на бојкот на референдумот. Во написот Паднаа маските: ВМРО-ДПМНЕ отворено повика на бојкот!, се акцентираше изјавата на потпретседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Александар Николоски, дека „Најголем дел од граѓаните одлучува да останат дома и тоа е она што го очекуваме во недела“.

https://sdk.mk/index.php/makedonija/da-ne-se-zamajuvaat-graganite-povekesmisleni-prashana-na-referendumot-reche-mitskoski-po-liderskata-sredba/">Фото</a>: К. Попов, СДК.МК" width="600" height="315" class="wp-image-125399 size-full b-loaded" style="display: inline-block;" />

Иако во почетокот на кампањата ВМРО-ДПМНЕ немаше јасна порака до своето членство дали да го бојкотира референдумот или да гласа „против“, ВМРО-вски портали триумфалистички ја промовираа опцијата „Бојкотирам“. Kога Мицкоски соопшти дека донеле одлука „секој граѓанин да постапи според сопственото убедување“, тоа беше протолкувано со насловот „ВМРО-ДПМНЕ го легализира тивкиот бојкот“. И на проруските портали се славеше дека ВМРО му Даде Право на Секој Свој Член да #Бојкотира!

Наспроти оценките дека за време на кампањата најголемата опозициска партија ВМРО-ДПМНЕ, ниту официјално го бојкотира референдумот ниту го поддржа, на партиските поддржувачи им беше сосема јасно дека Мицкоски нема да излезе на референдумот на кој ВМРО-ДПМНЕ со години инсистираше. Мицкоски јавно тврдеше дека „Преспанскиот договор ја обезличи и ја избриша Република Македонија“ и дека „Референдумот нема да успее – ниту еден пратеник на ВМРО-ДПМНЕ во тој случај нема да гласа за уставни измени“.

Исто така, претседателот Иванов, фактички избран од симпатизери на ВМРО-ДПМНЕ, изјави дека нема да гласа на референдумот, што од одредени домашни и руски медиуми беше протолкувано дека Иванов повика на бојкот на референдумот за името во говорот во ОН во Њујорк. По пораката дека Иванов ќе бојкотира стана појасно дека во најголемата опозициска партија, всушност, се поддржува ставот на граѓаните да го бојкотираат претстојниот референдум закажан за в недела на 30 септември.

И резултатите од референдумот со излезност од само 36.91% практично докажаа дека не една третина, туку најголем дел од членството на ВМРО-ДПМНЕ ги следело пораките на Мицкоски и Иванов, кои сугерираа неизлегување, иако тие експлицитно не повикаа на „бојкот“ на референдумот. Иако мал дел од раководството на ВМРО-ДПМНЕ гласаше на референдумот, пораката на Мицкоски дека „Договорот не доби зелено светло, доби ‘стоп’ од народот“ беше практично на иста линија со пораките на прорускиот камп „Македонија Бојкотира“, кој уште пред крајот на гласањето прогласи неуспешен референдум затоа што „народот масовно е против промена на името и членството во НАТО“.

Колку успешно беше руското влијание на излезноста на референдумот?

Ако се потпреме на официјални изјави на Кремљ, тогаш Русија воопшто не се мешала во референдумот затоа што Лавров категорично тврдеше: „Ние не велиме нешто што би можело да се протолкува како агитација при гласањето на еден или друг начин“. Се разбира, систематски организираната кампања на прорускиот камп „Македонија Бојкотира“, предводена од политичари и агитатори обучувани од руски пропагандисти блиски со Путин, го демантира Лавров. Симптоматични се и оценките на руските „геополитичари“ дека суштината на референдумот била во гласањето за или против „европскиот пат“ на Македонија, како и објаснувањата дека референдумот пропаднал затоа што луѓето ја разбрале „геополитичката игра на Западот“ и народот на Македонија се солидаризирал со Иванов.

Прашањето „Колку успешно беше руското влијание на излезноста на референдумот?“ можеме да го трансформираме во прашањето „Колку успешно беше руското влијание врз ВМРО-ДПМНЕ?“ како политички фактор од кој зависеше излезноста и успешноста на референдумот. Анкетите покажуваа дека во јули 2018 за бојкот на референдум беа 19.8% од испитаниците (38.9% од ВМРО-ДПМНЕ, наспроти 47,8% кои рекле дека ќе излезат), но во август 2018 рекле дека нема да излезат на референдум 28.8% (од кои 57.7% од ВМРО-ДПМНЕ, наспроти 29.8% кои рекле дека ќе излезат). Ваквите податоци сугерираа дека засилената кампања „Бојкотирам“ значително влијае на симпатизерите на ВМРО-ДПМНЕ, дека се зголемува бројот на „бојкотирачите“ особено во таа партија, но и дека е неизвесен цензусот, „имајќи ја предвид активната кампања која повикува за бојкот“.

Несомнено, раководството на ВМРО-ДПМНЕ беше исправено пред тешка дилема: Ако го повикаа членството да гласа на референдумот ПРОТИВ, анкетите покажуваа дека веројатно ќе се постигне цензус, но дека на референдумот ќе победи опцијата ЗА. Ако го повикаа членството да го бојкотира референдумот, тогаш референдумот сигурно немаше да успее, но тие ќе беа обвинети за неуспехот. Мицкоски и поголем дел од раководството на ВМРО-ДПМНЕ одбраа „апстиненција“ наместо отворен бојкот, со цел да ја обвинат „делегитимираната власт“ за неуспехот на референдумот, а да не ги разочараат русофилското членство, кое беше привлечено во кампот „Бојкотирам“, и нивните партнери од ЕПП, кои не поддржуваа бојкот. Се разбира, за одлуката на ВМРО-ДПМНЕ влијаеја и проруските коалициони партнери, кои активно промовираа „бојкот“ и на „ајварден“, но и одлуката на партијата „Левица“ да го бојкотира референдумот. Тогаш „Левица“ се промовира како анти-НАТО и анти-империјалистичка партија, а денес коалицира со ВМРО-ДПМНЕ на општинско ниво, и ја поддржува руската империјалистичка војна во Украина, тврдејќи дека станува збор за специјална воена операција за „денацификација“.

На крајот на краиштата, и во 2018 година политичките интереси на ВМРО-ДПМНЕ и нејзините коалициони партнери се поклопија со антизападните интереси на Москва, исто како за време на политичката криза во 2015-2017 година. Токму затоа повеќе истражувачи, како и кандидатот за претседател во 2019, тврдеа дека движењето за бојкот на референдумот било проруско и поддржано и од главната опозициска партија ВМРО-ДПМНЕ и претседателот Ѓорге Иванов.

Русија беше обвинувана дека настојува да го саботира Договорот од Преспа, но и дека нејзините „стратешки комуникации“ против референдумот биле успешни, резултирајќи со намалена излезност и неуспех на референдумот.

Русија успеа да го „зајакне незадоволството“ од Договорот од Преспа промовирајќи насилни протести и „онлајн“ кампањи за намалување на излезноста. Слично како што проруските кампањи во 2015-2017 втеруваа страв од  кантонизација, федерализација, поделби на земјата и нејзино разнебитување, кампањите во 2018 создаваа светоглед од перцепции дека Договорот од Преспа и референдумот води кон „самоуништување“, „самоубиство“, „самоукинување“, „исчезнување“, „геноцид“ итн.

Таквата застрашувачка пропаганда, несомнено поттикнуваше сомнеж и недоверба кон демократските институции и власта, која водеше позитивна кампања за референдумот. Пропагандните кампањи со хаштагот #Бојкотирам создаваа поларизација на „патриоти“ и „предавници“, го радикализираа политичкиот дискурс и поттикнуваа негативни чувства и омраза кон „предавниците“. Кампањите со дезинформации и конспирации што предизвикуваа страв, недоверба, несигурност и поттикнуваа непријателство и говор на омраза, се покажаа како моќно оружје – за пасивизација на гласачите, за поткопување на референдумот како демократски процес, и за зајакнување на недовербата кон ЕУ и НАТО во Македонија.

(продолжува: Руската пропаганда со дезинформации во Македонија и зачленувањето во НАТО)

Сите коментари и забелешки поврзани со овој и другите написи на Вистиномер, барањата за корекции и појаснувања, како и предлозите за проверка на изјавите на политичарите и ветувањата на политичките партии, можете да ги доставите преку овој формулар