АПЛА.MK Преземањето авторски текстови е казниво со закон. Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е дозволено само делумно и со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.
Април 20, 2024
Реконструирано Пациото во Битола- Ова да биде позитивен имиџ за негување на европски вредности, порача министерката за култура
Октомври 19, 2023Со европски пари реконструирано е Пациото во Завод и музеј Битола, простор кој е дел од старото воено училиште каде некогаш учел Мустафа Кемал Ататрук, а денес се користи како простор за културни настани. Парите беа извоени од ИПА проект за прекугранична соработка со Албанија, а кофинансираше и Министерството за локална самоуправа.
„Во изминатиот период институцијата изврши реконструктивни зафати во овој дел од објектот каде се поставени нова инсталација, одвод, гранитни плочи и коцки и пристапни рампи за лица со попреченост. Овој простор сега е претворен во лапидариум каде се поставени 15 мермерни скулптури со соодветно оветлување, кои досега не биле презентирани пред јавноста како и споменици од различни временски периоди откриени во Хераклеја и на други наоѓалишта“, рече министерската за култура Бисера Костадиновска- Стојчевска.
Таа изрази уверување дека во иднина ова ќе биде позитивниот имиџ на негување на европски културни вредности.
„Убедена сум дека со реалзиацијата на овој и на идни проекти ќе произлезе нова енергија на уште поголемо пријателство и добрососедство она што не води кон заеднички европски дом“, рече Костадиновска- Стојчевска.
На свеченоста присуствуваше и евроамбасадорот Дејвид Гир кој рече дека ова е уникатен простор, а ЕУ помогна во зачувувањето на неговата убавина за да може да служи за уште многу уметнички настани.
„Во време на дигитални технологии и се поголемиот наплив на технолошки можности кои на перцептивно ниво ни ја менуваат реалноста, навистина е тешко да го најдеме вистинскиот начин како да го доближеме минатото до денешните генерации. Ова денес е реализација на еден сон кој го сонувале многу мои колеги, граѓани, а тоа е да го видиме Пациото со ново руво, реконструирано, средено, соодветно осветлено во кое упеваме преку поставениот лапидариум да ги поврземе нашето минато, сегашност и иднината“, рече диркеторката за Завод и Музеј, Мери Стојанова.
Таа посочи дека ова е првата голема инфраструктурна активност која ја реализираа, по што ќе следат други инфраструктурни зафати во делот на музејската зграда и постојаната музејска поставка.
Кога се раѓало женско, татковците купувале клавир- музичката традиција на Битола зачувана во Собата на клавирите
Април 17, 2023Битолчанецот Матеја Зволу во 1911 година нарачал пијано од Штутгарт, Германија, по повод раѓањето на неговата ќерка Афродита. Дека ова не бил единствен случај, потврда е и клавирот марка „ербар“ произведен во Виена, кој го купил Данаил Бобол во 1931 година за роденден на својата ќерка. И семејството Спростран за женското чедо порачало клавир од Виена, кој пристигнал со воз, пишува Факултети.мк.
За разлика од народните приказни каде што се кажува дека кога ќе се роди женско, и стреите плачат, во старите битолски имашливи семејства имало друга практика - за чупето да се нарача музички инструмент од европските метрополи. Тоа не само што го покажувало чувството кон класиката што пред повеќе од еден век се негувало во градот на конзулите, туку и желбата на родителите нивните деца да бидат музички образовани.
- Интересно е што имале таква практика да купат клавир за своите ќерки, некои по нивното раѓање, а други за роденден. Ова е периодот од втората половина на 19 век и почеток на 20 век кога Битола станува центар и економски се издигнува. Овие навики покажуваат колку Битола била развиена и нејзините жители сакале сѐ што е европско да го имаат тука. Но, секако, тоа можеле да си го дозволат побогатите семејства, кои претежно се занимавале со трговија - вели етнологот Наде Геневска-Брачиќ, кустос советник во Заводот и музеј – Битола, која во 2007 година беше вклучена во истражувањето на фондот на клавири со кои располага Битола.
Наде Геневска-Брачиќ, етнолог
Клавирите - симбол на семејниот статус во општеството
Дел од овие инструменти во оригинал, донирани или откупени, ги има пет и уште десетина други на постери, денес ја красат Собата на клавирите во Националната установа Завод и музеј во Битола.
- Клавирите се вид статусен симбол за граѓаните или за битолската градска елита. Тоа го потврдува и присуство на чувство за музика, за уметност, за нови текови и збиднувања зашто ние имаме и други инструменти и метални плочи од Бах и Бетовен, што укажуваат дека луѓето во градот имале љубов кон музиката и имале соодветно музичко образование. Од тој аспект, клавирите даваат една поинаква слика на градот - вели Мери Стојанова, директорка на Завод и музеј - Битола, етнолог и кустос-советник во установата.
Мери Стојанова (лево), директорка на Завод и музеј -Битола
Битола беше град на клавирите, но бројката од 300 останува мит
Поставката е трајна и ја открива приказната зошто Битола некогаш била наречена град на клавирите. Некои хроничари романтичарски тврдеа дека ги имало 300, но етнолозите регистрираа помалку, сепак, вредни примероци кои зборуваат за музичката традиција на градот во кој денес има и музички училишта. Во истражувањето биле евидентирани под сто клавири во сопственост на битолски семејства. Но, бројката е значајна зашто не ги опфаќа инструментите набавени во последните 50 години, а сигурно би била поголема доколку се преброеја порано.
- Многу семејства со болка ни кажаа дека клавирите им ги одзеле за време на национализацијата. Но, тоа биле турбулентни времиња, војни, востанија, па имало и фамилии кои си заминувале, ги оставале инструментите, а потоа не можеле да си ги земат. Има и еврејски семејства кои оставиле клавир на чување, па не се вратиле назад - додава Геневска-Брачиќ.
Дел од збирката е и клавирот „пол сенф“ од 1870 година, произведен во Берлин, кој беше сопственост на Радио Битола, а на него композиторот Кирил Македонски ги создаде првите опери во Македонија - „Гоце“ и „Цар Самуил“. Потоа, концертниот клавир од 1854, изработен во Минхен, чиј сопственик бил Емерих фон Бетси од Виена, донесен во Битола во 1970 година, а го донира новинарот и библиотекар Драган Ристевски. Потоа концертно пијано „фердинанд карл“, произведено во 19 век во Виена, сопственост на семејството Лозанче, како и клавири од француските мисионерки, па од цркви и од образовани институции.
Наскоро собата ќе се реновира
Собата на клавирите својот зародиш го имаше во 2007 година кога на Денот на музеите беше поставена изложба на постери, идеја на тогашниот директор на Заводот, Зоран Николовски, а во тимот беа вклучени етнологот Геневска-Брачиќ, графичкиот уметник и сликар Владо Ѓоревски и фотографите Елена и Ицко Бојациеви. Потоа, со донираните клавири прерасна во трајна поставка која може да се посети секој ден од 8 до 18 часот. Директорката Стојанова најави и нејзино реновирање.
- Во рамките на новиот проект што го започнавме во септември лани, преку ИПА-повикот за прекугранична соработка со Албанија - Smart for you 2, главните инфраструктурни зафати во Музејот ќе бидат конзервација на Пациото и реновирање на дел од музејските поставки. Со оглед на тоа дека одамна беше отворена Собата на клавирите, а не е докрај музеолошки обработена, тој дел заедно со другите каде што се изложени иконите ќе биде комплетно реновиран, ќе добие поинаков музејски лик - рече Стојанова.
Собата на клавирите е веднаш до големата постојана музејска поставка со над 2.200 изложени предмети кои го следат историскиот развој на Битола и регионот. Ова е еден од најпосетените музеи во државата, а најчести гости се Турците поради Спомен-собата на Ќемал Ататурк.
Директорката на Завод и музеј в полиција ги пријави ископувачите на локалитетот во Живојно
Март 03, 2023На 01.03.2023 во СВР Битола, Мери Стојанова (50) од Битола, директорка на Национална установа „Завод и Музеј“ - Битола, пријавила дека на 25.02.2023, по претходна дојава, таа и уште двајца вработени извршиле увид во археолошки локалитет „Влахо“ во с.Живојно, Општина Новаци. Притоа, на археолошкиот локалитет затекнале работници и механизација на фирма од Битола како вршат ископ на локалитетот без претходно извршено задолжително археолошко истражување на локалитетот. Според пријавеното, при увидот било констатирано дека е уништен голем дел од локалитетот. Се преземаат мерки за расчистување на случајот.
Најчитани
