АПЛА.MK Преземањето авторски текстови е казниво со закон. Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е дозволено само делумно и со ставање хиперлинк до содржината што се цитира.
Неколку ексклузивни и вредни податоци за социјална историја на Битолскиот санџак. Малкумина знааат за тоа дека Битола на пример, во 1890/91 година имала 40 казина-меани, во Буково и Трново две фабрики за пиво, во 1911 година три театри, 15 читалишта...Ете подетално:
1.Битола и околината според пописот од 1890/91 имала: 2484 дуќани, 160 анови, 260 фурни, 40 казина-меани, 7 хамами, 2 печатници, 8 аптеки, 30 ресторани.Според пишувањата на Мехмед Тефик кој забележал дека во 1911 година во Битола имало:1138 дуќани, 1410 магази 12 фабрики, 40 меани, 5 казина,26 воденици, 3 театри, 15 читалишта, 1 ледара, 36 пекарници, 14, аптеки, 20 табакани, 3 болници, 16 хотели, 106 анови.
2. Освен мелниците од прехрамбената индустрија постоела уште и фабриката за бонбони и локуми на Герасим Сотиров,изградена во 1885 година. Постоеле и две фабрики за пиво, едната отворена во Буково 1890/91 со капацитет од 600хектолитри, која уништила дел од производството поради недостиг на магацински простор. Другата фабрика се наоѓала во селото Трново, но и таа немала долг век. Овие две фабрики како и уште една за шпиритус и една за зејтин крахирале за многу кратко време најмногу поради немањето на стручен кадар, слабиот квалитет и надворешната конкуренција.
3.Парната мелница на Исмаил бег во Битола имала капацитет од десет тони мелено брашно, работела со 6 валци.
4. Постоеле само две фабрики за производство на гајтан во Дихово и Магарево. Фабриката во Дихово била изградена во 1885 година започнала со производство во 1886 година. Преминала на парен погон во 1895 година и вработувала 220 луѓе, работејќи дено-ноќно. Работниците биле многу ниско платени и најголемата надница достигаше до околу 5 пијастери а употребата на женскиот и детскиот труд беа распространети.
Фабриката во Магарево била подигната најверојатно во 1890 година и вработувала 800 работници.Следејќи го развојот на нештата, се пристапило и кон отварење на уште една предилница во Дихово и уште една фабрика во Магарево, која би преработувала готова преѓа од англиско производство.Фабриката во Дихово произведувала 50.000 кг. гајтани годишно што е еквивалент на целокупната побарувачка на Србија и до раните деведесети и за таа намена таму биле испраќани 12.000-15.0000 килограми гајтан, кои биле складирани во Ниш.
Текстилната индустрија доживувала особит подем. Таа пред се ги задоволувала потребите на османлиската војска а дел од своите производи изнесувала и надвор најчесто во околните балкански земји. Диховската фабрика до 1905 година успевала да произведе 30% чист приход, а истата година во Магарево била пуштена во употреба новата комибинирана предилнца и ткајачница.Доколку се следи ваквиот развој на нештата тогаш реално може да биде прифатен податокот од Хаџи Васиљевиќ како точен кој вели дека до крајот на 1910 година во Дихово постоеле четири текстилни фабрики, со по 250-300 работници.
Пишува : Васко Гичевски студент на Институт за историја при Филозофски факултет, УКИМ, Скопје
